Alle berichten in categorie ‘Uncategorized’ (Sophie in ’t Veld)

Doorgifte bankgegevens aan VS – de tweede ronde

Woensdag, 16 juni 2010

In Februari bezorgde het Europees Parlement de Raad (Lidstaten) een blauw oog met de verwerping van het EU-VS akkoord over de doorgifte van bankgegevens. Het Europees Parlement stelde tevens een lijstje op met voorwaarden waaraan een nieuw akkoord zou moeten doen.

De Europese Commissie ging terug naar de tekentafel, onderhandelde met de Amerikanen, en op 11 juni werd een nieuw akkoord gepresenteerd.

Hoewel het nieuwe akkoord zeker een aantal verbeteringen bevat, zoals betere rechtsbescherming voor EU burgers, schiet het voor D66 op een cruciaal punt nog steeds te kort. D66 eist dat het gebruik van persoonsgegevens alleen is toegestaan voor concrete onderzoeken van politie of justitie, als er een concrete verdenking is. Met andere woorden: geen doorgifte van hele bestanden (”in bulk”) en geen complete visexpedities in databestanden, zoals profiling of datamining.

In het nieuwe akkoord is weliswaar keurig vastgelegd dat alleen gegevens mogen worden doorgegeven in het kader van een concreet onderzoek, maar er is een addertje onder het gras: Europa bezit niet de technologie om die specifieke gegevens uit het databestand te filteren. Dus geeft de EU dan maar het hele (of een groot deel van) het databestand aan de Amerikanen, die wel de technologie hebben. Op deze manier kregen de VS feitelijk toegang tot vrijwel het gehele zoegeheten SWIFT bestand, door simpelweg elke maand één concreet verzoek om gegevens in te dienen.

Je zou zeggen dat dit probleem eenvoudig is op te lossen: geef ons de technologie, en we filteren de gegevens op EU grondgebied, en geven de VS alleen die gegevens waar ze om hebben gevraagd. Dit is precies wat het Europees Parlement had voorgesteld: laat het doorzoeken van de gegevensbestanden uitvoeren door Europol, de EU organisatie van samenwerkende politiediensten met hoofdkantoor in Den Haag.

Maar daar kwam de aap uit de mouw: de regeringen van de Lidstaten voelen daar helemaal niks voor. De nationale regeringen vinden het namelijk prima dat de Amerikanen onze bankgegevens krijgen en doorzoeken. De regeringen stellen dat dit een heel goede regeling is, want zo doen de VS gratis en voor niks het zoek- en analysewerk. Eigenlijk wordt dus het werk van inlichtingen- en politiediensten uitbesteed aan de VS, in plaats van dat we het door ons eigen Europol laten doen.

De nationale regeringen staan dus eigenlijk aan de kant van de Amerikanen, en willlen vasthouden aan de doorgifte in “bulk” van onze bankgegevens. Het Europees Parlement eist dat daar een einde aan komt. Beiden moeten het akkoord goedkeuren. Dat maakt de positie van Eurocommissaris Malmström buitengewoon lastig.

Veel Europarlementsleden vinden dat het nieuwe akkoord niet aan de voorwaarden voldoet. Maar de druk is groot om een tweede afwijzing te voorkomen. Bij een tweede ´nee´ is het waarschijnlijk dat de VS bilaterale afspraken gaan maken met de EU Lidstaten, waardoor de situatie nog ondoorzichtiger en ongrijpbaarder wordt.

Wordt vervolgd.

Ongevraagd advies aan Rutte: maak Nederland niet stoorzender in Europa

Zaterdag, 12 juni 2010

De verkiezingen hebben de VVD een overwinning bezorgd, maar daarmee ook een razend moeilijke opdracht om een Kabinet te formeren. Een meerderheid van de VVD leden heeft zich kennelijk uitgesproken voor een coalitie met PVV en CDA. Ik zou ze dat van harte afraden, met het oog op de positie van Nederland in Europa.

Een coalitie met PVV en het Eurosceptische deel van de VVD betekent dat Nederland op tal van dossiers dwars zal gaan liggen. Met het blokkeren van besluiten in Europa krijgt Nederland geen invloed in Europa, maar wel de reputatie van stoorzender. Dat wekt irritatie, en Nederland hoeft dan niet op steun te rekenen van andere landen op dossiers die voor ons van belang zijn.

Er staan een aantal belangrijke zaken op de EU agenda voor de komende maanden en jaren, waar een PVV-VVD alliantie vermoedelijk zal botsen met veel andere lidstaten. Het risico is aanzienlijk dat een PVV-VVD regering de besluitvorming in Europa verlamt en vooruitgang op belangrijke zaken blokkeert. Of het nu gaat om meer bevoegdheden voor de Commissie in het kader van het Stabiliteitspact, om de nationale bijdrage aan de EU, verdere politie- en justitie samenwerking, en het Europees Buitenlands beleid.

Een PVV-VVD coalitie zal ook de stabiliteit van de Eurozone ondermijnen. De financiële markten testen momenteel de besluitvaardigheid van Europa. De Eurozone staat op een kruispunt. Verder met dezelfde structuren is geen optie meer. Zoveel is duidelijk geworden uit de Eurozone-crisis, dat een muntunie niet zonder politieke unie kan.

Daarom vormt zich nu een consensus over vergaande bevoegdheden voor de Europese Commissie om de nationale begrotingen door te lichten, de boeken te controleren en sancties op te leggen. Het valt te verwachten dat een PVV-VVD regering daar een stokje voor gaat steken. Dat zal het vertrouwen van de financiële markten in de Euro een ernstige klap toebrengen, en daarmee komt de stabiliteit van onze gezamenlijke munt in gevaar.

De VVD zou zich ook goed moeten beraden op haar inbedding in de Europese liberale familie. De Liberale ALDE fractie in het Europees Parlement, waar zowel D66 als VVD deel van uitmaken is uitgesproken pro-Europees en wordt aangevoerd door de aarts-Europeaan Guy Verhofstadt. De ALDE fractie vindt, net als D66, dat Europa op tal van terreinen sterkere bevoegdheden moet krijgen.

ALDE is ook koploper op thema’s als burgerrechten, privacy, gelijke behandeling, en een menswaardig en effectief asiel- en immigratiebeleid. Dat verhoudt zich slecht met de agenda van de PVV en het conservatieve, Eurosceptische deel van de VVD.

Het is de vraag welke kant de VVD Europarlementariërs zullen kiezen als de standpunten van ALDE en van een PVV-VVD coalitie botsen, en of de VVD systematisch en vergaand wil afwijken van de fractie waar ze deel van uitmaakt.

Kortom, de keuze van coalitiepartner heeft niet alleen gevolgen voor intern beleid in Nederland, maar ook voor de positie van Nederland in Europa, en voor de toekomst van Europa.

Ik raad de aanstaand premier van Nederland dringend aan deze elementen mee te nemen in zijn overwegingen.

Breekpunt Europa?

Maandag, 31 mei 2010

De campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen vertoont een merkwaardige witte vlek: Europa. Het is een vergissing te denken dat de verkiezingen alleen over binnenlandse aangelegenheden gaan, want in de komende maanden en jaren vallen er veel belangrijke besluiten in de EU. Maar toch zwijgen de meeste partijen als het graf over hun intenties, of ze hebben standpunten waarover ze toch wel eens publiekelijk aan de tand gevoeld mogen worden.

Zo zal het nieuwe Kabinet onder andere moeten onderhandelen over de nieuwe 7-jaren begroting van de EU, over nieuwe bevoegdheden voor de EU om begrotingsdiscipline te garanderen, en over nieuwe EU anti-discriminatiewetgeving.

D66 heeft in april dit jaar de standpunten op EU vraagstukken glashelder neergelegd in het verkiezingsprogramma en in moties. Maar niet alle partijen geven die duidelijkheid.

Bijvoorbeeld over de lessen die we trekken uit de eurozone crisis. Zo pleiten zowel VVD als PvdA voor een “onafhankelijke instantie” die moet toezien op de naleving van het Stabiliteitspact. Het is op zich al verbazend dat de bureaucratiebestrijders van de VVD pleiten voor het opzetten van alweer een nieuwe EU instantie, maar de kernvraag laten beide partijen open: wie heeft uiteindelijk de macht om sancties op te leggen, en desnoods een land onder curatele te stellen? Wordt dat EU bevoegdheid, zoals D66 voorstelt, of blijft het bij het oude systeem, waar de Lidstaten zichzelf moeten beoordelen en disciplineren? Willen PvdA en VVD vasthouden aan de slager die het eigen vlees keurt?

D66 vindt het helemaal niet nodig om alweer een nieuwe onafhankelijke instantie op te zetten. Die is er namelijk allang: de Europese Commissie. Maar die moet wel de nodige bevoegdheden krijgen. In plaats van de Commissie te verzwakken, zoals de nationalistische politici nastreven, moeten we de Commissie juist versterken, als garantie tegen “elk land voor zich”. Diezelfde partijen die zo flink pleiten voor “minder Brussel”, zijn dus ook verantwoordelijk voor “minder controle op de cijfers”. Gaat een Kabinet met VVD of PVV de EU eindelijk de nodige bevoegdheden geven om de nationale begroting en statistieken te controleren, of prevaleert hun euroscepsis boven het belang van een stabiele euro?

De PvdA moet ook eens uitleggen waar ze nu eigenlijk staat op het punt van begrotingsdiscipline. De laatste weken trompettert de partij dat het Stabiliteitspact strenger moet worden. Dat staat in scherp contrast met de traditionele positie van de PvdA en de Eurosocialisten over begrotingsdiscipline. In het Europees Parlement hebben de socialisten consistent gepleit voor een “soepeler” Stabiliteitspact. In 2004 pleitte de PvdA nog tegen een “rigide toepassing” van het Stabiliteitspact, maar in 2010 is de PvdA voor strengere regels. Datzelfde Stabiliteitspact schrijft voor in welk tempo een land moet bezuinigen. Maar Lijsttrekker Job Cohen wil geen “roekeloze” bezuinigingen. Vindt de PvdA de regels van het Stabiliteitspact dus roekeloos? Het is de kiezer vergeven als hij het niet meer weet.

Binnenkort start de discussie over de nieuwe EU meerjarenbegroting. De VVD wil de Nederlandse bijdrage halveren en de PvdA wil de korting van 1 miljard behouden. Maar wat gaan VVD en PvdA doen als andere landen ook een uitzondering op de regel eisen? D66 pleit al sinds jaar en dag voor een volkomen nieuw systeem van eigen inkomsten voor de EU, ter vervanging van de nationale bijdragen. Dit is ook het standpunt van de Europese Liberalen, en van Groen Links. Waar staan de VVD en PvdA in een eventuele coalitie?

De komende jaren komt ook het thema ‘pensioenen’ stevig op de politieke agenda. Hoewel pensioenstelsels strikt nationale bevoegdheid zijn, kunnen we niet blind zijn voor het feit dat pensioenfondsen onderdeel zijn van de financiële markten, en dat de nationale pensioenverplichtingen impact hebben op de eurozone. De Europese Commissie heeft al een voorzet gegeven met een discussiestuk over o.a. pensioenleeftijd. Het valt te verwachten dat er een hoge mate van afstemming binnen de EU moet komen, en dat dit thema zich de komende jaren gaat opdringen. Welke partijen staan open voor deze discussie, en welke partijen verklaren het taboe?

Er zijn ook niet financieel-economische besluiten die de komende jaren gaan vallen. Zoals de EU Anti-discriminatierichtlijn. De Lidstaten hebben weinig trek in een Europese Richtlijn die verbiedt om bijvoorbeeld homo’s en gehandicapten te discrimineren. D66 streeft naar een krachtig instrument tegen discriminatie, met zo min mogelijk uitzonderingen. Burgers in heel Europa moeten zich voor de rechter kunnen verweren tegen discriminatie. In het Europees Parlement stonden PvdA, SP en VVD zij aan zij met D66 en Groen Links voor een sterke Anti-Discriminatierichtlijn. Maar in de Tweede Kamer doen deze partijen er alles aan om de Richtlijn zo veel mogelijk uit te kleden, onder het mom van subsidiariteit. Kunnen PvdA, VVD en SP aangeven of ze zich de komende jaren gaan inspannen voor een krachtige EU anti-discriminatieregeling?

En hoe gaan CDA, PvdA, VVD, SP en PVV in een Kabinet hun plannen voor immigratie en integratie uitvoeren, als die in strijd blijken te zijn met EU wetgeving? (zoals twee Hoogleraren concluderen in een NRC artikel op 27.05.2010)

Misschien moeten de TK-verkiezingsprogramma’s voortaan niet alleen door het CPB worden doorgerekend, maar ook worden getoetst op hun conformiteit met EU wetgeving.

Maar tot het zover is, moeten de partijen voor 9 juni maar eens laten weten wat de kiezer mag verwachten op Europese punten.

Internetfilters voor kinderporno niet effectief

Dinsdag, 30 maart 2010

Iedereen zal het erover eens zijn dat kindermisbruik een vreselijke misdaad is, die met alle wettelijke middelen bestreden moet worden. Maatregelen die genomen worden moeten wel effectief zijn en geen schijnmaatregelen. De Europese Commissie heeft nu voorgesteld om lidstaten te verplichten om ervoor te zorgen dat websites geblokkeerd worden waarop je kinderporno kunt zien.

Maar een filter is niet effectief, want het kan makkelijk omzeild worden. Zo lang je afbeeldingen niet van het internet haalt blijven ze zichtbaar. Het probleem is overigens niet dat er geen middelen zijn om kinderporno van het internet te halen, want kinderporno is overal illegaal en overheden hebben allang de verplichting om het van het internet te verwijderen. Binnen de EU kan dit geregeld worden met Europese wetten en politie- en justitiesamenwerking. Het zijn voornamelijk landen buiten de EU die hier veel te laks in zijn. Met name de VS, waar veel van dit soort sites zijn gevestigd, geeft nauwelijks gehoor aan verzoeken van Europese politiediensten.

De oplossing ligt in het handhaven van de wetten en afspraken. Dat kan lastig zijn met landen buiten de EU, maar zeker met een bevriende natie als de VS is het niet aanvaardbaar dat de afspraken niet worden nagekomen. Europa moet zich niet schikken in de onbereidwilligheid van de VS en dan maar met schijnoplossingen komen.

Filters bieden dus geen daadwerkelijke bescherming tegen seksuele uitbuiting van kinderen. Daarnaast hebben filters ook nadelen. Door het blokkeren van sites, en beperken van vrijheid op het internet wordt een precedent geschapen. Misbruik door de overheid, en een sluipende uitbreiding van de doelen waarvoor een site geblokkeerd mag worden zijn niet ondenkbeeldig. Zo kunnen sites met bepaalde politieke denkbeelden als onwenselijk worden aangemerkt, of kunnen vermeende copyrightschendingen of concurrentievervalsing worden aangeroepen als argument voor blokkeren.

De voorstellen van de Europese Commissie zullen niet plotsklaps een einde maken aan de vrijheid op het internet, maar er is geen enkele noodzaak voor dergelijke bevoegdheden, ze staan op gespannen voet met de huidige regels voor vrijheid van meningsuiting, en geen enkel slachtoffertje van kindermisbruik is ermee geholpen.

Ik zeg dus: Niet Doen!

Tanden voor de Tijger?

Vrijdag, 26 maart 2010

Witte rook: de EU Raad heeft overeenstemming bereikt over hulp aan Griekenland. Dat is goed nieuws, want nog langer dralen zou funest zijn voor de stabiliteit van de euro, onze gemeenschappelijke munt.

Maar hoe het akkoord over steun aan Griekenland nu echt in elkaar zit is lastig te achterhalen. De officiële verklaring (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/113563.pdf) is als altijd nogal neutraal en nietszeggend, en de politici en media in de verschillende Lidstaten hebben elk hun eigen versie van de feiten. Zo stellen de Nederlanders dat Griekenland éérst moet aankloppen bij het IMF, en dat Europese hulp alleen aanvullend is. Iets anders kunnen ze het thuisfront ook niet verkopen. Maar EU Voorzitter Van Rompuy stelt in de EUObserver nadrukkelijk dat IMF en EU hulp gelijktijdig worden gegeven. De tekst van het Raadsakkoord lijkt eerder die interpretatie te bevestigen.

In politieke debatten die aan elkaar hingen van karikaturen over vlijtige, brave Noorderlingen en luie, sjoemelende Zuiderlingen, verklaarden Nederlandse en Duitse politici ferm dat er geen cent van hun belastingen naar Griekenland zou gaan. Dat was vooral bedoeld voor de buehne (in beide landen zijn er binnenkort verkiezingen), want Griekenland laten vallen was nooit een serieuze optie. De stabiliteit van de euro in gevaar brengen door misplaatst nationalisme zou een fout van de eerste orde zijn.

Het IMF is een respectabele instelling, met een enorme deskundigheid en het instrumentarium om landen te helpen hun huishoudboekje op orde te brengen. Maar toch is het jammer dat Europa een beroep doet op het IMF om Europese problemen op te lossen. De onwil en onvermogen van Europa zullen het vertrouwen van de wereld in de euro aantasten. Ook is het een rare situatie dat het IMF, waar ook concurrerende landen in vertegenwoordigd zijn, grip krijgt op een deel van de eurozone. Uiteraard is het IMF onafhankelijk en neutraal, maar het is toch lastig voor te stellen dat de Verenigde Staten een beroep zouden doen op het IMF om, laten we zeggen, een failliete staat Californië te helpen.

De Grieken hebben gefraudeerd met de statistieken. Dat is onvergeeflijk. Er moet dan ook een diepgaand onderzoek komen, met strafrechtelijke sancties voor de verantwoordelijken. In dat onderzoek moet ook worden bekeken wie er binnen de EU allemaal op de hoogte waren dat de cijfers van de Grieken niet klopten.

Maar de fraude is een heel andere kwestie dan de hoge tekorten en schulden. Griekenland is niet de enige. Groot Brittannie heeft bijvoorbeeld een tekort van 12%, Nederland van ruim 6%. Er zijn ook ernstige zorgen over Portugal, Spanje en Ierland. En ook voor de economische crisis waren er al (grote) landen die stelselmatig niet binnen de normen van het Stabiliteitspact bleven. Ironisch genoeg deden juist de armere Oost-Europese landen het niet slecht.

Griekenland is dus eerder het symptoom dan het probleem. Griekenland is een wake up call voor Europa: de crisis toont de zwakte van een muntunie zonder politieke onderbouw. Een munt waar geen politieke macht achter zit, een macht die besluiten kan nemen en problemen kan oplossen, is een zwakke munt die geen vertrouwen zal krijgen van de markten. In dat verband is het verheugend dat de Lidstaten nu eindelijk over willen gaan tot het bindend maken van het Stabiliteitspact. Het Stabiliteitspact heeft goede regels, maar bij gebrek aan handhavingsinstrumenten is het een papieren tijger. Het Stabiliteitspact is de laatste weken ineens weer zeer populair. Iedereen erkent het nut van begrotingsdiscipline. Dat is niet altijd het geval geweest. Vooral de linkse partijen vonden de regels van het Stabiliteitspact te knellend, en tijdens de economische crisis bepleitten ze zelfs een buitenwerking stellen van het Stabiliteitspact.

De situatie in Griekenland toont glashelder aan dat bevoegdheid tot ingrijpen door de EU in nationale zaken essentieel is. Het gister gesloten akkoord lijkt in die richting te wijzen, en dat is toe te juichen. Misschien krijgt de Europese tijger dan toch nog tanden.

Don’t mention the war!

Zaterdag, 20 maart 2010

Ik heb deze week onbedoeld reuring veroorzaakt met een tweet. Tijdens het Kamerdebat over de steun aan Griekenland ontstond een verhitte discussie op Twitter. In een Kamermotie werd elke steun aan Griekenland van Nederlands belastinggeld uitgesloten. Ik was zeer onaangenaam getroffen door de toonzetting van die motie, en het volstrekte gebrek aan solidariteit dat eruit sprak. Er zijn allerlei goede redenen aan te voeren om tegen steun aan Griekenland te zijn (en nog betere om voor te zijn), maar de kille, soms vijandige toon, de karikaturen en vooroordelen over de Grieken in het debat, waren niet erg verheffend. Mijn tweet beoogde dat aan de kaak te stellen, en het contrast te laten zien tussen “niet van mijn belastingcenten” en solidariteit van naties tegenover elkaar.

In 2005 onderhandelden de EU Lidstaten over de Meerjarenbegroting. Nederland eiste dat de nationale bijdrage omlaag ging waarop de onderhandelingen leken vast te gaan lopen. De (toen) nieuwe Oost-Europese Lidstaten toonden toen grote inschikkelijkheid, en waren bereid met minder genoegen te nemen (of zelf meer bij te dragen, afhankelijk van je perspectief) om de onderhandelingen vlot te trekken. Die landen hadden aanmerkelijk minder te verteren dan wij. Hierbij gaat het om solidariteit, niet om liefdadigheid of onbaatzuchtigheid. En er is niks mis met een dosis gezond eigenbelang, maar ook solidariteit, steun en saamhorigheid zijn essentieel in de internationale gemeenschap (en dus indirect ook in ons eigen belang).

Natuurlijk zijn de Grieken zelf verantwoordelijk voor hun situatie, en moeten ze het ook zelf oplossen. Dat spreekt vanzelf. Maar Nederland mag toch hopen dat als wij onverhoopt ooit eens in de penarie van eigen makelij zitten, andere landen ons meer solidariteit betonen dan wij nu bereid zijn te geven.

Gezien het risico op misverstanden door de Marshallhulp erbij te halen had ik, terugkijkend, beter een ander voorbeeld kunnen kiezen. Vooral omdat de ophef de werkelijke kwestie aan het zicht heeft onttrokken. Ik heb op Twitter meteen duidelijk gemaakt wat ik bedoelde. Ondanks dat heeft Elsevier toch een kop op de site gezet waarin staat dat ik steun aan Griekenland met de Marshallhulp vergelijk. Ook na een mondelinge toelichting aan de journalist bleef de kop staan.

Laat ik helder zijn: steun aan het in financiële nood verkerende Griekenland heeft helemaal niets te maken met de Marshallhulp van de VS aan Europa na WOII. De tweet die tot ophef leidde ging dan ook niet over steunoperaties zelf, maar over de reflex van solidariteit met andere landen.

D66 wil geen schijnmaatregelen voor lastenverlichting

Woensdag, 10 maart 2010

Een van de speerpunten van D66 tijdens de campagne voor de Europese verkiezingen was dat de administratieve lasten voor bedrijven verminderd moeten worden.

Het Europees Parlement heeft vandaag ingestemd met het voorstel van de Europese Commissie om bedrijfjes met maximaal tien werknemers vrij te stellen van de verplichting om een jaarrekening op te stellen. Dat klinkt misschien op het eerste gezicht sympathiek, omdat het lijkt alsof kleine bedrijfjes hiermee geholpen zijn. Ik geloof alleen niet dat vrijstelling automatisch zal leiden tot minder administratieve lasten voor bedrijfjes. Ze zullen namelijk nog steeds hun jaarrekeningen op orde moeten hebben voor instanties als de Belastingdienst.

Daarnaast wordt het voor kleine bedrijven alleen maar duurder omdat banken bij de aanvraag voor een krediet meer tijd en geld kwijt zijn om inzicht te krijgen in de financiële gegevens.

De vrijstelling is slecht voor de concurrentiepositie als landen allemaal hun eigen regels gaan hanteren want dat is nu het gevolg. Stel dat België gebruik gaat maken van de uitzondering voor kleine bedrijven en Nederland niet, dan weten Belgische bedrijven straks veel meer over Nederlandse bedrijven dan omgekeerd. Dat is slecht voor de concurrentiepositie.

Het is belangrijk om paal en perk te stellen aan het oerwoud aan regels voor bedrijven. Maar in plaats van korte termijn symboolpolitiek moet naar een structurele oplossing worden gezocht waar kleine bedrijven echt iets aan hebben.

WORDT SWIFT DE LAKMOESPROEF VOOR DE EU?

Vrijdag, 29 januari 2010

Het besluit over een akkoord met de VS over het doorgeven van bankgegevens (in de wandeling aangeduid als het “Swift-akkoord”, naar de organisatie die internationale betalingen verzorgt) lijkt uit te lopen op een test van de machtsverhoudingen binnen de EU en tussen EU en de VS.

Wat eraan voorafging: in 2006 kwam aan het licht dat de VS al jarenlang gebruik maakten van bankgegevens van Europese burgers, die waren opgeslagen in een data base van Swift in de VS. Naast het feit dat dit jarenlang geheim was gehouden, werd ook vastgesteld dat de doorgifte van Europese bankgegevens in strijd was met Europese regels voor bescherming persoonsgegevens.

Als tijdelijke oplossing werd een vrijwillige overeenkomst opgesteld, waarin de Amerikanen beloofden de gegevens goed te zullen beschermen, en ze uitsluitend te gebruiken voor de strijd tegen terreur. Swift kondigde aan vanaf 1 januari 2010 de Europese gegevens niet langer in de VS op te slaan, maar in een data base in Europa (Zwitserland). De Amerikanen kunnen uiteraard nog steeds bankgegevens opvragen in het kader van de wederzijdse rechtshulp, maar dan wel gericht, op basis van een gerede verdenking, en met toetsing van een rechter.

Sinds 2006 heeft het Europarlement zich uiterst kritisch uitgelaten over de doorgifte van persoonsgegevens, maar onder het Verdrag van Nice waren de Lidstaten alleen bevoegd. In de praktijk betekende dit dat de 27 nationale Ministers achter gesloten deuren afspraken maakten, zonder dat nationale parlementen daar effectieve controle op konden uitoefenen.

Sinds 1 december 2009 is het Verdrag van Lissabon van kracht, en moet het Europees Parlement meebeslissen over internationale akkoorden. Het EP kan geen wijzigingen aanbrengen, maar alleen goedkeuren of verwerpen.

Tot algemene verbazing van het Europees Parlement besloot de Raad (d.w.z. de nationale regeringen) een akkoord te sluiten met de VS, zodat de VS ook na januari 2010 verder beschikking zouden hebben over alle Swift gegevens. Fracties van links tot rechts in het Europees Parlement hebben (net als de Europese toezichthouders bescherming persoonsgegevens) grote vraagtekens bij de noodzaak van dit akkoord over de grootschalige doorgifte van bankgegevens, en bij het afgesproken niveau van bescherming persoonsgegevens.

Aangezien een aantal Lidstaten (waaronder Duitsland) niet erg warm liepen voor het Swift akkoord, lukte het de Raad niet om het akkoord formeel te sluiten vóór de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon op 1 december j.l. Daarom moet het Europees Parlement nu instemmen met het akkoord.

Maar de Raad saboteert het proces aan alle kanten. Al maanden komt er geen enkel serieus antwoord op de vragen van het Europees parlement. Hoewel het akkoord voorlopig wordt toegepast vanaf 1 februari, kwam het officiële verzoek tot instemming van het EP pas op 25 januari. Uiteraard zijn vijf werkdagen volstrekt onvoldoende voor een serieuze behandeling van het onderwerp. Bovendien weigert de Raad het Parlement inzage te geven in alle relevante documenten, zodat het EP niet over dezelfde informatie kan beschikken. Zo weigert de Raad bijvoorbeeld het negatieve advies van de Juridische Dienst van de Raad zelf openbaar te maken (ik ben zelf inmiddels bezig via de rechter het openbaar maken af te dwingen). En deze week toverde de Raad nog een verrassing uit de hoge hoed: er blijkt al maanden in het geheim aan een rapport te worden gewerkt over de doorgifte van bankgegevens, dat op 4 februari gepubliceerd zal worden. Het Parlement is “not amused” over dergelijke ontdekkingen.

De Raad kiest duidelijk voor een ramkoers met het Europees Parlement. Dit wekt in Brussel verbazing omdat de kans op verwerping van het akkoord daarmee alleen maar toeneemt. Het is lastig te verklaren waarom de Ministers op een frontale botsing afsturen. Een verklaring ligt misschien in de enorme druk die wordt uitgeoefend vanuit Washington. Vanuit de allerhoogste kringen wordt er druk uitgeoefend op de Europese regeringen om het Swift akkoord door te zetten. In de VS was men niet onverdeeld enthousiast over de nieuwe macht van het Europees Parlement. Er werd openlijk gezegd dat de VS liever achter gesloten deuren zaken doen met de regeringen. Debatten en stemmingen in het openbaar in het Europees Parlement zijn lastig te sturen.

Een andere achtergrond is dat de Amerikanen de analyse van de bankgegevens delen met Europa. Dit is voor de Europese regeringen een koopje: in ruil voor toegang tot onze bankgegevens, doen de VS gratis de verwerking.

De verantwoordelijke parlementaire commissie stemt op 4 februari, en het voltallige (plenaire) parlement op 9 of 10 februari.

Versterk het Stabiliteits- en Groeipact!

Maandag, 25 januari 2010

De gemeenschappelijke munt heeft extra bescherming geboden aan de Europese burgers in tijden van economische crisis, maar de crisis heeft tegelijkertijd de zwakke plekken bloot gelegd. Maar nu de economie prille tekenen van herstel begint te tonen, ebt de urgentie voor hervormingen een beetje weg. Ten onrechte. Het Stabiliteitspact, het regulerend instrument van de Eurozone, zou juist meer bindend moeten worden gemaakt, en in het uiterste geval moet kunnen worden ingegrepen in nationale Lidstaten. Het huidige sanctie-instrument van boetes is tamelijk onzinnig, voor landen die toch al financieel in de problemen zitten.

Het Stabiliteitspact heeft onmiskenbaar in de afgelopen tien jaar een disciplinerende werking gehad op de Lidstaten. Maar als het puntje bij het paaltje komt is het nauwelijks afdwingbaar. Die vrijblijvendheid is door de Lidstaten bewust zo ingevoerd. Lidstaten willen vooral de andere Lidstaten disciplineren en controleren, maar ze dulden zelf geen bemoeienis van Brussel. In goede tijden hoeft dat niet problematisch te zijn, maar niet-naleving in slechte tijden ondermijnt het vertrouwen in onze gemeenschappelijke munt.

Enkele jaren geleden is het Stabiliteitspact versoepeld, onder druk van Lidstaten en vooral van linkse partijen, die het Stabiliteitspact een keurslijf vinden. Tegelijkertijd werd afgesproken dat Lidstaten in goede tijden buffers zouden opbouwen, en dat de pensioenstelsels vergrijzingsbestendig zouden worden gemaakt. Maar die afspraken werden in economisch goede tijden snel vergeten. De situatie in Griekenland geeft vooral in Duitsland (de paymasters van Europa) aanleiding tot discussies over het al dan niet bijspringen in geval een land failliet gaat. Het is niet helemaal ondenkbaar dat zo’n situatie zich voordoet, en in dat geval moet redding niet worden overgelaten aan het IMF, maar moet Europa zelf bijspringen. Daar tegenover moeten natuurlijk strakkere regels komen, en meer bevoegdheden voor Europees ingrijpen.

In de komende tijd moeten er strakkere regels en meer controlemogelijkheden komen voor de statistische gegevens die door de Lidstaten worden aangeleverd. In uiterste gevallen moet een Lidstaat verplicht kunnen worden de begroting aan te passen als de regels over tekorten en schulden ernstig en systematisch worden geschonden. Een soort curatele-regeling, om handhaving van de normen af te kunnen dwingen.

Meer Europese bevoegdheden is geen populair thema. Maar voor een stabiele en betrouwbare Euro, onze gemeenschappelijke munt, een noodzakelijke discussie!

Feiten en fictie in de strijd tegen terrorisme

Zondag, 3 januari 2010

De laatste tijd waren de meeste mensen vooral bezig met het hoofd boven water houden in de economische crisis, maar dank zij een handjevol terroristen is het gevoel van dreiging weer volop terug op de agenda.

In de afgelopen dagen is veel zin en onzin gedebiteerd over veiligheid, met een sterke fixatie op body scanners als dé remedie tegen terrorisme. In het licht van deze discussie wil ik graag eens een paar feiten en ficties op een rijtje zetten.

FEIT: het Europees Parlement heeft de plaatsing van body scans niet geblokkeerd. Elke Lidstaat kan gewoon zelf besluiten om de scans te plaatsen. In het EU-voorstel was plaatsing hoe dan ook pas in 2010 voorzien. Het Europees Parlement heeft de democratische plicht elk voorstel voor Europees beleid kritisch door te lichten.

FICTIE: met body scans bereiken we 100% veiligheid. De gewone body scanners detecteren geen objecten of stoffen die in het lichaam verborgen worden. Dat weten terroristen ook en die oefenen al lang met het verstoppen van objecten in het lichaam (maag, lichaamsholten). We moeten dus investeren in nog meer geavanceerde technologie. Met zogeheten Puffer Machines kunnen bijvoorbeeld explosieve materialen worden gedetecteerd. In plaats van nu in grote haast scanners te plaatsen, zou de regering er beter aan doen eens goed na te denken over welk type scanners, en hoe die worden ingepast in een samenhangende, effectieve anti-terreur strategie.

En al zouden we theoretisch luchthavens en vliegtuigen 100% kunnen beveiligen tegen terroristen, dan blijven er nog legio soft targets: winkelcentra, sport- en muziekevenementen, scholen, treinen en bussen, en nog veel meer.

FICTIE: privacywetten zijn een obstakel voor veiligheid. De meeste anti-terreurmaatregelen kunnen prima worden genomen onder de huidige privacywetten. En ook technologie kan veel bijdragen aan privacy bescherming. Zo heeft Schiphol besloten de scannerbeelden door de computer te laten analyseren, in plaats van door een persoon. Ook moeten er strakke regels zijn voor wie de beelden mag zien, hoe lang ze worden bewaard, etc. Gewone burgers hebben heel veel privacy en vrijheid opgegeven, maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht leidt dat niet automatisch tot meer veiligheid. Van veel van de genomen maatregelen is de effectiviteit op zijn zachtst gezegd onduidelijk. De grootschalige opslag van passagiersgegevens bijvoorbeeld levert helemaal geen kant-en-klare lijst van mensen met slechte bedoelingen op. Gegevens op zich leveren helemaal niks op. Alles hangt af van de verwerking ervan, zoals weer eens blijkt uit het geval van de Nigeriaanse terrorist. De passagiersgegevens worden dan ook voor heel andere doeleinden gebruikt dan terreurbestrijding.

FEIT: body scanners en overige screenings op luchthavens zijn slechts een allerlaatst veiligheidsfilter in de hele keten anti-terreur maatregelen. Technologie kan geen slechte bedoelingen detecteren. Het vooraf verzamelen van informatie (intelligence gathering) over mogelijke terroristische activiteiten is nog belangrijker dan technische snufjes. Maar het is al jaren bekend dat intelligence gathering juist een zwakke schakel is in de keten. Bij de meest bekende aanslagen – 9/11, Madrid, Theo van Gogh en de Nigeriaanse Kerstvakantie-terrorist – was veel informatie al lang beschikbaar. Probleem is dat veiligheidsdiensten eigen koninkrijkjes zijn die weigeren of falen informatie te delen en uit te wisselen, samenwerking tussen diensten (nationaal en internationaal) is onvoldoende en de risico analyse schiet tekort. De terreurlijsten zijn een rommeltje (volgens rapporten van de VS regering zelf!). Dit alles is al jaren bekend. Technologie en het opslaan van steeds meer gegevens van onschuldige burgers gaat deze tekortkomingen niet oplossen. Integendeel: het risico bestaat dat alle inspanningen zich richten op zaken als body scanners, en dat de noodzakelijke (maar minder sexy) maatregelen ter verbetering van de informatieverzameling achterwege blijven.

Voorbeeldje: ikzelf (met honderdduizenden buitengewoon onschuldige en ongevaarlijke mensen) stond op een lijst voor extra screening, maar de Nigeriaan niet. D66 heeft al vaak haar zorg uitgesproken over deze verspilling van kostbare capaciteit.

FICTIE: Zoete Lieve Gerritje gaat het betalen De laatste jaren worden steeds vaker bedrijven (luchthavens, luchtvaartmaatschappijen, telecom bedrijven, banken, etc) belast met allerlei veiligheidstaken namens de overheid. Daar is steeds meer geld mee gemoeid. Het zijn publieke taken, moet dus met publiek geld worden gefinancierd. En dat zou trouwens best eens kunnen leiden tot meer terughoudendheid bij het voorstellen van almaar nieuwe maatregelen!

FEIT: de herhaalde roep van D66 om een grondige evaluatie van anti-terreur maatregelen is urgent! En dat gaat de regering hopelijk ook doen: http://www.nctb.nl/Actueel/persberichten/2009/persbericht_090710.aspx

Overzicht: Uncategorized berichten van Sophie in 't Veld