Archief februari 2012 — Sophie in ’t Veld

Europese lente

Donderdag, 16 februari, 2012

In de Griekse mythologie ontstaat orde uit chaos. In het Europa van vandaag is het niet anders. We beleven een ongekende politieke turbulentie, maar in de chaos tekenen zich de contouren af van iets nieuws. Een van de belangrijkste: de Europese democratie begint volwassen te worden, de EU zet grote stappen in de richting van een politieke unie. Het Europa als diplomatiek project laten we achter ons, en beetje bij beetje ontstaat een prille Europese democratie. Steeds vaker is het Europees Parlement wat een volksvertegenwoordiging moet zijn: de arena voor politiek debat. Decennialang ging Europa vooral over technische kwesties als landbouwquota en kolen en staal. Maar nu gaan de debatten over onze gezamenlijke Europese waarden, over wat ons tot een gemeenschap maakt.

Vandaag stemde het Europees Parlement met een comfortabele meerderheid van Liberalen, Groenen en Socialisten in met een resolutie over de situatie in Hongarije. Sinds ruim een jaar uit het Europees Parlement grote zorgen en kritiek op de autocratische regeerstijl van premier Orbán en op de lange lijst van controversiële wetswijzigingen waarmee Orbán de burgerrechten en –vrijheden inperkt, en de democratische checks and balances ondermijnt. Orbán zelf kwam al tweemaal naar het Europees Parlement om te debatteren over de stand van de democratie en de grondrechten in Hongarije. De fractie van Orbáns politieke familie, de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP) die in vrijwel alle lidstaten in de regering zit, stond vierkant achter hem.

Deze week kwam Mario Monti, premier van Italië, naar het Europees Parlement voor een discussie over de stand van zaken in de eurozone en de hervormingen in Italië. Monti, een veteraan in Europa, kreeg van links tot rechts warm applaus. Hij reageerde ad rem op de honende kreten vanuit de bankjes van nationalisten en extreemrechts.

Deze week was de Polen-website van de PVV, en vooral het zwijgen daarover door premier Rutte, zowel in Nederland als in Straatsburg het gesprek van de dag. De Europese fractievoorzitters besloten tot een parlementair debat over dit soort stigmatiserende initiatieven in de lidstaten. De leider van de EVP, de Fransman Joseph Daul, voegde er eigenhandig (niet geheel gespeend van partijpolitieke motieven) aan toe dat premier Rutte bij dat debat wordt uitgenodigd om zijn standpunt over de PVV-site toe te lichten. Rutte heeft nog niet gereageerd bij het ter perse gaan van deze blog, maar ik zou het hem willen aanbevelen. Waar beter dan in het Europees Parlement kan hij klip en klaar zijn liberale standpunten laten horen? Waar beter dan in het Europees Parlement kunnen we het publieke debat voeren over welke waarden ons binden? Als ik Rutte was, zou ik die kans grijpen.

Het is bijna lente. Het politieke debat in Europa komt tot bloei.

Gepost door Sophie in ’t Veld | Comments Off

Tags: debat, europa, Hongarije, Monti, Polen, politiek, PVV, Rutte, Sophie, Veld, waarden

Een Marshallplan voor Griekenland

Woensdag, 8 februari, 2012

In de beeldvorming is de crisis in de eurozone ongeveer als volgt: die luie Grieken hebben jarenlang geld over de balk gesmeten, nu moeten wij hen financieel redden en nu hebben ze ook nog eens een keer het lef te protesteren tegen bezuinigingen. Ondankbare jongens, die Grieken.

Maar zoals altijd is de werkelijkheid oneindig veel complexer en genuanceerder dan de simplificaties in het publieke debat. Griekenland heeft wel degelijk al een hoop maatregelen genomen. Het was vanaf het begin een fictie dat de tekorten en schulden met simpele bezuinigingen konden worden opgelost. Het recept was vanaf het eerste moment niet realistisch, en meer ingegeven door eurosceptische kiezers in de donorlanden dan door de daadwerkelijke situatie in Griekenland.

Daarnaast wordt de pijn niet eerlijk verdeeld. En de broodnodige hervormingen van de economie blijven uit. De overheidsuitgaven worden onvoldoende teruggedrongen; in plaats daarvan poogt de Griekse regering met belastingverhogingen de gaten te dichten. Met alle funeste gevolgen van dien. Er is flink gesneden in de lonen en velen zijn ontslagen. De prijzen blijven echter (soms kunstmatig) hoog, terwijl de lonen dalen.

De problemen in Griekenland ontstonden niet ineens in december 2009. De situatie is jaren, decennialang, scheef gegroeid. Dat had niets te maken met fraude of bedrog. Dat gebeurde openlijk, voor onze ogen. Maar wij in Europa kozen ervoor weg te kijken. Liever dat, dan meer Europese inmenging in economische zaken te aanvaarden. Inmiddels zijn de meeste mensen overtuigd geraakt van de noodzaak tot meer Europees economisch beleid in de eurozone, maar de prijs van tien jaar lang wegkijken is hoog.

De Grieken moeten hun huiswerk doen en hun economie radicaal hervormen. Maar er moet wel toekomstperspectief zijn. Griekenland heeft wel degelijk economisch potentieel, maar in de huidige situatie blijft dat volledig onbenut. Grieken werken hard, zijn ondernemend en goed opgeleid. Grieken hebben talloze grote internationale bedrijven opgezet, zodat de grap is dat Griekse ondernemers het beste exportproduct zijn.

Maar een vastgeroeste, door de staat geleide economie, inefficiëntie, corruptie, cliëntelisme en gebrek aan vrije concurrentie zijn problemen die dringend moeten en kunnen worden aangepakt. Dit raakt echter aan vele gevestigde belangen. De groepen die tot nu toe goed gedijden in het vermolmde systeem, geven hun positie niet makkelijk op. Het echte verzet tegen de maatregelen komt uit deze kringen, niet zozeer uit de uitgeknepen bevolking.

Griekenland moet zijn begroting en staatsschuld op orde krijgen. Maar de huidige eenzijdige fixatie op bezuinigingen is volstrekt contraproductief. Er moet een compleet plan komen, waarin de staatsbedrijven worden geprivatiseerd, beschermde beroepen en sectoren worden geliberaliseerd, prijzen niet langer kunstmatig worden hooggehouden, en vrije en eerlijke concurrentie de norm wordt. Het politieke systeem moet drastisch worden opgeschud, inefficiënte overheidsdiensten gesaneerd en de overheidsuitgaven teruggedrongen.

Dit is nu juist het succesrecept bij uitstek van Europa: zwakke landen sterk maken door integratie. Als Griekenland geen lid zou zijn van de EU, zou er nu al een stappenplan klaarliggen, zoals voor kandidaatlanden, om Griekenland er bovenop te helpen.

Op het moment dat ik dit blogje schrijf, wordt in Athene de laatste hand gelegd aan een akkoord tussen de Troika en de leiders van de coalitiepartijen. In dat akkoord staat onder meer dat het minimumloon 20 procent omlaag gaat, aanvullende pensioenen met 35 procent worden gekort en dat tienduizenden ambtenaren worden ontslagen. Deze maatregelen mogen nodig zijn, maar iets meer begrip voor de pijn van de Griek zou ons sieren.

De Grieken willen wel degelijk hervormen en inleveren. Maar een geheel nieuwe economie en politiek systeem bouw je niet in één nacht op. Er moet een allesomvattend plan komen – de term Marshallplan valt al – om de Griekse financiën en de economie gezond te krijgen. Dat is niet alleen het beste recept voor Griekenland, het is ook het beste recept voor een gezonde Europese economie.

Gepost door Sophie in ’t Veld | Comments Off

Tags: bezuinigen, eurocrisis, Griekenland, Marshall, Sophie, Veld

Spreken, zwijgen en andere edelmetalen (English version below)

Dinsdag, 7 februari, 2012

Het is een beetje als de dokter die zegt: “je voelt er helemaal niets van”. Dan weet je al dat het verrekte pijn gaat doen.

Woorden ter geruststelling kunnen onbedoeld juist heel alarmerend werken. In een crisissituatie, zoals nu in de eurozone, is het dan ook verstandiger op cruciale momenten geen onnodige onrust en onzekerheid te veroorzaken.

De woorden van Eurocommissaris Kroes in de Volkskrant leidden vandaag dan ook tot veel reuring. Juist op het moment dat de onderhandelingen met Griekenland het moeilijkste punt hebben bereikt, komen er verschillende geluiden vanuit de Europese Commissie. Commissievoorzitter Barroso en verantwoordelijk Begrotingscommissaris Rehn verklaarden meteen dat er helemaal geen sprake is van een Grieks vertrek uit de eurozone. Minister-president Rutte viel Kroes echter bij, hoewel ook hij nog eens herhaalde dat het doel is om Griekenland binnenboord te houden.

Neelie Kroes is een overtuigd Europeaan, die persoonlijk al jaren fier en onvermoeibaar de Europese zaak bepleit. Het is dus niet aannemelijk dat ze daadwerkelijk speculeert op een Griekse exit uit de eurozone. Degenen die zich na lezing van haar woorden al verkneukelden, juichen te vroeg.

En dat is maar goed ook. Want een Grieks vertrek bagatelliseren is een riskant spel. Allereerst is het nog maar zeer de vraag of de financieel-economische gevolgen zo beperkt blijven als premier Rutte beweert. Het is de vraag of er dan ook andere landen uit de eurozone gaan vallen. En hoe serieus zal de wereld de euro nog nemen als reservemunt, als Europa er niet in slaagt de eigen landen binnenboord te houden?

Daarnaast gaan Rutte en Kroes volstrekt voorbij aan de bredere politieke impact. Als Griekenland uit de euro valt, tekent dat het failliet van de methode waarmee Europa in zestig jaar is opgebouwd tot het meest stabiele en welvarende continent ter wereld. Met de Europese soft power, overreden en overtuigen met vreedzame middelen en zachte dwang, zijn uit de economische en maatschappelijke puinhopen na twee wereldoorlogen en decennia van dictatuur in Oost- en Zuid-Europa, welvaart, vrede en een ongekende mate van vrijheid voortgekomen. Europa werd níet een succes doordat we alleen de allersterkste economieën en democratische staten lid lieten worden, maar juist door samenwerking en onderlinge verwevenheid. Precies zoals de founding fathers het bedoeld hadden. Als daar één land uitvalt, is de methode van Europese integratie uitgewerkt.

Het speculeren op een uitstap van Griekenland uit de eurozone heeft meer te maken met het kiezerspubliek in landen als Nederland, Duitsland of Finland dan met de daadwerkelijke problemen in Griekenland. In plaats van “geen man overboord”, de woorden van Kroes, zou ik liever zeggen: “Alle hens aan dek!”

—

Speaking, Silence and other noble metals

It is like the doctor telling you “this won’t hurt a bit”. Then you know you will be in serious pain.

Words meant to be reassuring, could have an unintentional alarming effect. In times of crisis, like the current crisis in the eurozone, it is advisable to avoid creating unnecessary turbulence and uncertainty at crucial moments.

The words of EU Commissioner Kroes in today’s Dutch newspaper de Volkskrant did not fail to cause a big stir. Just when negotiations in Greece were coming to a crunch point, contradictory statements are made from within the European Commission. Commission President Barroso and responsible Budget Commissioner Rehn rushed to declare that a Greek eurozone exit is out of the question. Dutch Prime Minister Rutte however, backed Kroes, although he too reiterated the explicit aim of keeping Greece in the eurozone.

Neelie Kroes is a convinced European, who for years has been making the case for Europe, proudly and tirelessly, from a deep personal commitment. It is not very likely that she is really speculating on a Greek eurozone exit. Those opponents of the common currency who took hope from Kroes’ words, cheered too soon.

Fortunately. Because downplaying a Greek eurozone exit is a risky game. First of all it remains to be seen if the financial and economic impact will be as limited as Prime Minister Rutte claims. It is an open question of other countries were to follow. And how much credibility will the Euro still have as a reserve currency, if Europe fails to keep countries on board.

Furthermore, Rutte and Kroes completely ignore the wider political impact. If Greece were to leave the eurozone, that would mark the bankruptcy of the method that enabled us over the past 60 years to turn Europe into the most stable and prosperous continent in the world. Using soft power, persuasion and convincing with peaceful means and gentle pressure, from the social and economic ruins after two world wars and decades of totalitarian regimes in Southern and Eastern Europe, we created unparalleled prosperity, peace and freedom. Europe was not a success story because we only invited the strongest economies and democratic nations to join, but because of cooperation and interconnectedness. Exactly what the Founding Fathers had in mind. If one country is taken out, that means the method of European integration no longer works.

Speculating about a Greek eurozone exit has more to do with the mood of the electorate in countries like the Netherlands, Germany or Finland, than with the reality on the ground in Greece. Instead of “no man overboard”, I would say: “all hands on deck!”

Gepost door Sophie in ’t Veld | Comments Off

Tags: euro, Eurozone, Griekenland, kroes, Sophie, Veld, Volkskrant, zwijgen