Pensioenen in een notedop

Ondanks een verregaande integratie van markt en munt, bleven de Lidstaten grotendeels autonoom op economisch en fiscaal gebied. Binnen de Europese Unie opereerden de 27 Lidstaten langs elkaar heen, en voerden elk afzonderlijk hun eigen beleid. Af en toe kwamen de regeringsleiders bijeen, spraken plechtige woorden over verregaande economische afstemming onder mooie titels als “Lissabon Strategie” of “EU2020”, om vervolgens elk huiswaarts te keren en onbekommerd door te gaan met business as usual.

Dit ging jarenlang goed, zolang de 27 notendopjes in economisch zonnige tijden op de kalme baren dobberden, elk notendopje met zijn eigen kapitein, autonoom en tevreden.

Losse notendopjes niet bestand tegen economische storm
Maar sinds de storm opstak, en we achtereenvolgens een financiële crisis, een economische crisis en een eurozone crisis te verstouwen kregen, blijkt dat de losse notendopjes niet erg zeewaardig zijn, en begint het besef door te dringen dat een gezamenlijke oceaanstomer veel meer bescherming biedt tegen de storm. Die oceaanstomer gaat dan wel één koers varen, en de notendopjes kunnen niet meer naar believen alle kanten op.

Bindende afspraken over gezonde pensioenstelsels
Dit betekent niet dat er een centrale planeconomie komt of dat Brussel over de details van onze pensioenen en sociale zekerheid gaat. Het gaat om het vaststellen van gemeenschappelijke doelen, en die dan daadwerkelijk naleven. Dat is niets nieuws: in het Stabiliteitspact staat allang dat landen niet alleen het begrotingstekort en de staatsschuld binnen de perken moeten houden, maar ook dat de pensioenstelsels “houdbaar” moeten worden gemaakt, zodat ze geen tijdbom gaan vormen onder onze gezamenlijke euro. Het systeem van niet-verplichtende afspraken, zonder mechanismen om naleving af te dwingen, werkt echter niet. Als landen de afspraken over pensioenhervorming aan hun laars lappen, is er in het oude systeem weinig dat Europa kan doen.

Garantie voor stabiele euro
Daarom is het essentieel dat er bindende afspraken komen over gezonde pensioenstelsels, die (desnoods met sancties) afgedwongen kunnen worden. Dat is geen “ongewenste Brusselse inmenging”, dat is de garantie voor een stabiele euro en de veiligheid van onze pensioenen.