Meningen en meninginflatie

Het is niet gelukt. Toen de verkiezingscampagne van start ging had ik me voorgenomen om niets te schrijven tot de heren politici eruit waren en ons het nieuwe kabinet gingen presenteren. In het zicht van de haven ben ik gestrand; het begon te lang te duren. Waarom deze radiostilte? De verkiezings- en (in)formatie-periode wordt bij uitstek gedomineerd door meningen die er niet toe doen. Al voor een coalitie gevormd is wordt er door de kindertjes die niet mee mogen spelen om hun mama geroepen en dat het allemaal zo oneerlijk is. “Kiezersbedrog,” is een term die je dan vaak hoort. Ik wilde daar niet nog een mening aan toe voegen. Al heb ik wel een mening over het feit dat iedereen tegenwoordig zijn eigen mening het belangrijkst vindt.

Het viel me voor het eerst op tijdens het WK. Als voetbalfan(aat) en zojuist afgestudeerde bachelorstudent heb ik elke wedstrijd van het mondiale toernooi bekeken. Mijn lage dunk over de wedstrijden daargelaten, had ik ook geen hoge pet op van de voetbalprogramma’s die natuurlijk ook gekeken dienden te worden. Koffietijd voor mannen, noemde iemand het. Zou zomaar waar kunnen zijn, maar ik ken koffietijd niet. Het feit dat er zoveel gepraat werd over deze wereldsport zette me aan het denken. Avond aan avond zag ik mensen hun mening geven over de wedstrijden die ze gezien hadden, vaak was ik het totaal niet met het gezegde eens en dacht ik bij mezelf: “Hoe kan je dat nou zeggen?! Heb je niet naar die wedstrijd gekeken ofzo!?@#$)#(#)*$” En toen drong het tot me door: het mooie van voetbal, en wellicht wel van sport in het algemeen, is dat iedereen er een andere mening over kan hebben. En er zijn zoveel wedstrijden door het jaar heen dat je elke keer weer een nieuwe mening mag hebben. Door deze meninginflatie gaan mensen het ook gewoon vinden om over andere dingen een mening te hebben, waardoor de meninginflatie weer verder toeneemt en in een vicieuze cirkel terecht komt.

In de loop der jaren is het dus normaal geworden om over een heleboel dingen een mening te hebben, terwijl die mening er voor bijna net zoveel dingen niet toedoet. Door de meninginflatie zijn ook de media veranderd. De burger wil een mening kunnen hebben, dus we geven ze onderwerpen waar ze lekker makkelijk over kunnen ventileren, moeten ze gedacht hebben in het nationale mediahoofdkwartier. Dan krijg je dus onderwerpen als Laura, het zeilmeisje die de wereld rond wil zeilen, waar het nieuws mee geopend wordt. Erg vermakelijk. En het werkt; ook ik had er een mening over.

Een nadeel van deze nieuwe tactiek van nieuws aan de man brengen, is dat het lastig is om de opinie van een expert te onderscheiden van de mening van Jan van om de Hoek. Het is erg verwarrend als je eerst een sportieve hippe jonge man ziet, die, desgevraagd, zijn wetenschappelijke bevindingen deelt over het klimaatproleem op een leuke, ontspannen locatie, waar hij echt natuurlijk over komt en er vervolgens overgeschakeld wordt naar een markt (het is altijd een markt heb ik het idee) waar Ien zegt dat het wel meevalt met het klimaat volgens haar, want we hebben toch een koude winter gehad? Wie moet je dan geloven?

Opvallend is dat we er tegenwoordig voor kiezen om wetenschappelijke feiten simpelweg niet te geloven. En dat wordt in sterke bewoordingen aan iedereen die durft tegen te spreken medegedeeld. Onze mening is toch immers net zo goed, is de tendens. Nou nee.

Het is schijnbaar één van de verworvenheden van de jaren zestig en zeventig: niet langer vertrouwen op het gezag, maar zelf je eigen boontjes doppen, op je eigen gezond verstand vertrouwen. De meeste mensen missen echter dat gezonde verstand. Wie stemt op een partij die etnische registratie wil invoeren en vervolgens kritiek en vergelijkingen van dat plan met de Tweede Wereldoorlog af doet met de opmerking: “Nu moet je geen ouwe koeien uit de sloot gaan halen,” mist niet alleen een dosis gezond verstand, maar ook historisch besef. En dat baart me zorgen. Nog meer zorgen maak ik me om het feit hoe dit teruggedraaid kan worden. Hoe kunnen we zorgen dat andermans mening weer gerespecteerd wordt? Hoe kunnen we er voor zorgen dat er kritisch gekeken wordt naar wetenschappelijke theses, maar niet overruled worden door meningen? Met andere woorden: hoe krijgen we het voor elkaar om de mening weer een mening te laten zijn in plaats van een absolute waarheid die met hand en tand verdedigd dient te worden? Wie het weet mag het zeggen.

JvV

Meningen — tweeten